مقادیر زیادی ویکی و کمی کریستینا

Geneva, July 08, © Once Again

یکی از لذت‌های ساده زندگی شاید این باشد که یک شنبه شبی آدم پا بشود برود با دوستانش سینما فیلم ببیند. بعد که می‌آیند بیرون، احتمالن بروند جایی بنشینند و چیزی بخورند و شاید در مورد فیلم دیده شده حرف بزنند و بعد هم بروند خانه‌هایشان. اما همین تجربه ساده کلی ناب‌ می‌شود اگر اجزایش درست جفت و جور شود. یعنی حتمن فیلم محشر باشد و در یک سینمای درست و حسابی نشان داده بشود. بعد پیاده بشود خوش خوشانه مسیر بین سینما تا رستوران را در آن هوای خنک تابستانی قدم زد. رستوران مورد نظر هم مثلن یکی از همان رستوران‌های آقای تام داگلاس باشد که بال مرغ‌ درفر چوبی-کباب شده‌ی کوریندارش امضادار است. آبجوی سیاه عالی هم سرو کند در لیوان مخصوص خودش. همراهان‌ هم فیلم‌دیده و فیلم‌فهیم باشند و هرکدام‌شان از نگاه شخصی خودشان و تجربه‌های گذشته‌شان حرف بزنند و چون گذشته بعضی‌شان را می‌دانی بفهمی این حرفهایشان به کجا اشاره دارند و چون با بعضی‌ تازه آشنا شدی کلی سوال در ذهنت شکل بگیرد و متقابلن تو هم احتمالن کلی سوال ایجاد کنی در ذهن‌هایشان و خلاصه همین بشود که فیلم محملی باشد برای دو سه ساعت بحث و تئوری‌ دادن و این‌ها. بعد ساعت 1 نصف شب که داری می‌آیی خانه، یک جور سبکی قدم برداری که هه! بعضی وقت‌ها چقدر خوش می‌گذرد به همین سادگی.

بعد پیش خودم فکر می‌کردم پس چرا از این جور تجربه‌ها در تهران پیش نمی‌آمد. بعد یادم می‌آید که قضیه همان قیر و قیف بود انگار. یا فیلم سینماها آنقدر خوب نبود، یا این که بعد از فیلم همه جا تعطیل بود و جایی نبود که بشود جمع شد. یا این می‌شد که فیلم‌ها را هر کس تنها در خانه‌اش می‌دید و چند روز بعدش روی چت یا حضوری، آن موقعی که دیگر هیجان دیدن فیلم فروکش کرده بود، تازه در مورد فیلم حرف می‌زدیم و یا چه می‌دانم وبلاگ می‌نوشتیم . من هم که اصولن یک گپ خودمانی حضوری نیمه فرهیخته‌گانه-نیمه شوخی را به صد نقد مجله فیلمی ترجیح می‌دهم. بعد هر چی فکر می‌کنم یادم نمی‌آید یکی از آن شب‌های چپ دست حتی به این پررنگی بوده باشد. در حیاط خانه ش نشستن هم همینطور. بعد آدم تاسف می‌خورد که حیف. کلی جا داشت زندگی‌هایمان.

++++

بعد دارم فکر می‌کنم بیشتر ما ویکی هستیم. یعنی حتی آدم‌های اینجا را هم که نگاه می‌کنم– جایی که فرد‌گرایی خیلی بیشتر از ایران مرسوم است و انتخاب سبک زندگی به مقدار زیادی دست خود آدم- مقدار ویکیت‌‌هایشان خیلی زیاد است. بعد نگاه می‌کنم می‌بینم آدم‌های کمی را دیده‌ام که کریستینا باشند. تازه آنهایی را هم می‌خواسته‌اند، بیشتر ادعا بوده تا واقعیت. نه که تقصیری داشته باشند. یعنی آن قدر بند‌های زندگی‌شان زیاد بوده و آن قدر فکر آینده‌شان بوده‌اند و عاقبت‌اندیشی کرده‌اند و آن‌قدر محافظه کار که وقتی تصمیم‌های جدی زندگی‌شان می‌رسیدند می‌شدند همان ویکی. من یکی که هم که وضعم اظهر من الشمس. بعد فکر می‌کنم واقع‌گرایانه‌ترش شاید این بشود که آدم مخلوطی است از ویکی و کریستینا. خوشبخت‌هایمان آنهایی هستند که لحظه‌های ویکی بودن و کریستینا بودنشان را به‌جا انتخاب می‌کنند و بدبخت‌هایمان آنهایی هستند که آنجایی که باید کریستینا باشند ویکی‌اند و آنجایی که باید ویکی باشند، کریستینا بودن را انتخاب می‌کنند.

++++

بعد دلم می‌خواهد بگویم دستتان درد نکند آقای آلن. چند روز قبل از این‌که فیلم‌تان را ببینم، ان‌پی‌آر داشت فیلم‌تان را نقد می‌کرد و می‌گفت که وودی آلن با این فیلم‌هایش دیگر وودی آلن دهه هفتاد و هشتاد نمی‌شود و تبدیل شده است به یک فیلم‌ساز متوسط‌ سطحی‌ساز که طرفدارانش را مایوس می‌کند. بعد که رفتم این فیلم‌ آخرتان را دیدم، دیدم چقدر پرت می‌گوید این آقای منتقد ان‌پی‌آر. من اسکوپ را ندیده‌ام. از "کسندراز دریم" خیلی خوشم نیامد. اما از مچ‌پونیت چرا. یعنی راستش تعجب کردم که وودی آلن چقدر خوب می‌تواند یک فیلم غیر وودی آلنی بسازد. این یکی، ویکی کریستینا بارسلونایتان، که عالی بود. خواستم بگویم چقدر خوشم می‌آید که زبان دهه هفتادیتان را گذاشته‌اید کنار و دارید خودتان را دوباره اختراع می‌کنید. خوشم می‌آید خودتان می‌دانید که حتی خود آدم هم از تکرار کردن خودش خسته می‌شود. که هر دفعه یک تم جدید دست‌تان می‌گیرید و از این‌که خراب کنید یا در نیاید نمی‌ترسید. خوشم می‌آید که در هفتاد و چند ساله‌گی دارید داستان سرگشتگی و گیجی آدمها را در دهه بیست زندگی‌شان می‌گویید. معلوم است می‌دانید که این سرگشته‌گی‌ها در آن زمان به پیک خود می‌رسند, اما برای بسیاری در دهه‌های بعدی زندگی شان هم ادامه دارند، فقط کمتر خودش را بروز خارجی می‌دهد. خوشم می‌آید که طنز وودی آلنی‌تان را با ظرافت در لحن و صدای راوی می‌گنجانید، بدون آنکه توی ذوق بزند. بارسلون و معماریش و تابستانش و موزیک اسپانیایی را به‌جا انتخاب می‌کنید برای داستان‌تان که درآن پشن دو آدم را در یک تجربه گذرا ولی تاثیر‌گذار و ماندنی زندگی‌شان نشان دهید. که بعدها وقتی برمی‌گردنند به خاطرات آن تابستان، یکی‌شان به احتمال زیاد لبخند ‌بزند و آن یکی زهرخند، و احتمالن هر دویشان گرمای تابستان بارسلون‌ و هنر و موسیقی زنده اسپانیا و خوش‌گذران بودن اسپیناردها و هات و پشنت بودن کل فرهنگ‌ آن‌جا را بهانه‌ کنند برای توجیه رابطه‌هایشان. اما در دل خودشان هم که شده گیج بزنند که کدام عشق‌‌شان واقعی بود و کدام هوس. آقای آلن عزیز، زیاد به فکر منتقدین نباشید. کار خودتان را بکنید. آنها عادت دارند از هر آدمی که معروفش می‌کنند یک قاب و قالب بسازند و آن آدم را در قالب همان قاب بپسندند. ممنون که یک شب‌مان را ساختید. منتظر فیلم بعدی‌تان هستم.
Link .  6 Comments